Terug in de tijd: toen internet nog van ons was - en valt het web nog te redden?
In dit artikel:
Het traditionele web bevindt zich op een keerpunt nu kunstmatige intelligentie en chatbots zoals ChatGPT het internet en zijn verdienmodellen ingrijpend veranderen. Bedrijven als OpenAI, Google en Meta ontwikkelen technologieën die het web herdefiniëren, wat websitemakers confronteert met onzekerheden over het behoud van hun relevantie en inkomsten. Waar vroeger het bouwen van websites centraal stond, leiden deze AI-systemen tot kant-en-klare antwoorden, wat het bezoeken van aparte sites minder aantrekkelijk maakt.
Sinds de oprichting van het World Wide Web door Tim Berners-Lee in de jaren ’90 heeft het internet zich via diverse fases ontwikkeld. Begonnen als een technisch platform voor onderzoekers, kreeg het web met de komst van grafische browsers zoals Mosaic en daarna Microsoft Internet Explorer een breder publiek. Microsoft’s dominante positie leidde tot antitrustzaken, wat ruimte creëerde voor nieuwe spelers als Google. Google groeide uit tot de poortwachter van het web dankzij zijn doeltreffende zoekmachine, waarmee het verkeer naar websites reguleerde en tegelijkertijd miljoenen verdiende met advertenties.
De vroege webperiode werd gekenmerkt door veel creativiteit en vrijheid, zichtbaar in het wilde uiterlijk van sites vol knipperende GIF’s en Comic Sans-lettertypes, mede mogelijk gemaakt door platforms als Geocities. Webstandaarden, zoals HTML, legden de basis voor webpagina’s, hoewel nieuwe interactieve technologieën zoals Flash nodig waren om aan de toenemende vraag naar multimedia te voldoen. De overname van YouTube door Google en de opkomst van Facebook markeerden de overgang naar social media en contentplatforms die het internetlandschap drastisch veranderden.
De introductie van de iPhone in 2007 en de opkomst van appstores van Apple en Google verschoof het internetgebruik van browsers naar apps, waardoor het vrije web z’n dominante rol verloor. Dit leidde ertoe dat gebruikers steeds meer afhankelijk werden van gecontroleerde ecosystemen, waarin Apple, Google en Facebook (nu Meta) de touwtjes stevig in handen hebben. De macht van deze big tech-bedrijven wordt steeds vaker juridisch uitgedaagd wegens machtsmisbruik en onrechtmatige overnames.
De lancering van ChatGPT in november 2022 bracht een nieuwe disruptie teweeg: een AI die niet alleen webinhoud indexeert, maar deze ook interpreteert en syntheseert tot directe antwoorden. Dit zorgt voor een nieuwe machtsverschuiving waarbij Google’s rol als poortwachter wordt uitgedaagd en het belang van traditionele websites afneemt. Websitemakers pleiten voor compensatie vanwege het gebruik van hun content door dergelijke AI, maar juridische geschillen over auteursrechten moeten nog een aantal knopen doorhakken.
De toekomst van het web is ongewis; het risico bestaat dat het traditionele web verdwijnt in het voordeel van AI-gestuurde platforms die informatie synthetisch en direct aanbieden. Toch blijven velen hopen op een nieuwe balans tussen makers, platforms en technologie, zodat het web zijn unieke diversiteit en charme kan behouden, ondanks de snelle technologische veranderingen.