Review - Zin of onzin? Speciale moederborden en biosmodi voor AMD Ryzen X3D-processors
In dit artikel:
Ryzen X3D-cpu’s zijn momenteel populair, en moederbordfabrikanten spelen daarop in met speciale bios-modi en zelfs borden die X3D in de naam dragen. Gigabyte onthulde op Computex drie Aorus X3D-modellen (X870E Aorus Elite X3D, Pro X3D Ice en Master X3D Ice) met een eigen X3D Turbo Mode 2.0, terwijl ASUS en MSI eenvoudige X3D-game-modi in hun bios aanbieden. ASRock heeft geen speciale X3D-stand.
Wat doen die modi? In het algemeen schakelen ze SMT uit en bij multi-CCD-chips ook één CCD, zodat een Ryzen 9 9950X3D bijvoorbeeld met 8C/8T in plaats van 16C/32T draait. Gigabyte biedt daarnaast drie niveaus (Standard, Max Performance, Extreme Gaming) die ook powerlimits praktisch onbeperkt maken en kloksnelheden verhogen; ASUS en MSI hebben elk één aan/uit-modus. Gigabyte claimt verder een ‘dedicated hardware block’ en levert een Windows-hulpprogramma (OnFly X3D) om tussen modi te wisselen, al is een reboot nodig om wijzigingen actief te maken.
De testopzet gebruikte een Ryzen 9 9950X3D met EXPO-geheugenprofiel en omvatte Cinebench 2024 (single- en multithread) plus vier games (Battlefield 6, Cyberpunk 2077, F1 25, Starfield) op 1080p en 1440p. Belangrijke uitkomsten:
- Cinebench multi: stock 9950X3D behaalt 2403 punten. Gigabytes Standard/Max geven ca. 4% winst (circa 2500 pt). Gigabyte Extreme en de modi van ASUS/MSI leveren ruim de helft lagere multi-scores door het uitschakelen van cores/SMT — dat reduceert multithread-prestaties uiteraard. Gigabyte compenseert deels met hogere baseclock in sommige modi.
- Games: in Battlefield 6 zijn verschillen marginal (~≤3%) en vaak is stock sneller. Cyberpunk 2077 profiteert duidelijk van het uitschakelen van cores: Gigabyte Extreme is in 1080p Ultra tot ~13% sneller dan stock; ook ASUS/MSI tonen verbetering maar soms met slechtere 99-percentiel framerates. F1 25 laat meestal prestatieverlies bij de modi (tot -8% bij ASUS/MSI). Starfield toont vrijwel geen effect.
- Gewogen gemiddeld over de geteste games levert alleen Gigabyte Extreme een meetbare winst: ~+1,9%, waarvan het grootste deel uit Cyberpunk komt. In veel titels maakt de modus weinig tot geen positief verschil en soms schaadt het prestaties.
Verder technische verschillen van de Aorus X3D-borden: meer en snellere USB-poorten, interne USB-C met USB-PD 65W, sterkere en beter gekoelde VRM’s, veranderd lane-sharing (Gen5 M.2 deelt nu lanes met USB4 in plaats van PCIe-slot) om per ongeluk laneverlies voor de videokaart te voorkomen, ingebouwde wifi-driver in het bios, power/reset-knopjes op het I/O-paneel, en ethernet-upgrades (Elite/Pro naar 5GbE, Master zelfs 10GbE met Realtek RTL8127). De Master heeft bovendien een ontgrendelmechanisme voor het tweede PCIe x16-slot. Idle-verbruik van de Master ligt wat hoog door extra’s zoals RGB en dubbele netwerkcontroller.
Conclusie en advies: de speciale X3D-modi zijn geen must voor gamers met een Ryzen X3D-cpu. De grootste meetbare winst was beperkt en situationeel (voornamelijk in Cyberpunk); in veel gevallen leveren de modi geen voordeel of gaan prestaties achteruit. De verbeterde scheduler in AMD-drivers heeft het oorspronkelijke probleem dat deze modi probeerden te omzeilen al sterk verminderd. Koop een Aorus X3D-moederbord als je de extra features, betere VRM, snellere poorten of 10GbE waardeert, maar activeer de X3D-modi vooral niet in de verwachting van brede, significante gamewinst.