Preview - Snapdragon X2 Elite - Qualcomm jaagt op Intel, AMD én Apple

In dit artikel:

Qualcomm onthult details van zijn volgende laptopchips, de Snapdragon X2 Elite‑serie, en gaf deze maand journalisten in San Diego een uitgebreide blik op de architectuur en demo’s. De X2-lijn, aangekondigd in september maar pas in de eerste helft van 2026 in laptops te verwachten, moet Qualcomm steviger op de Windows‑laptopmarkt positioneren en rechtstreeks concurreren met AMD, Intel en mogelijk Apple.

Wat: drie Elite‑modellen op een N3P‑proces van TSMC, met meer dan 31 miljard transistors. Twee uitvoeringen krijgen 18 cpu‑cores, het instapmodel 12 cores. Nieuw is een Elite Extreme‑variant met hogere kloks en grotere geheugenbandbreedte. De soc is monolithisch (geen chiplets) en bestaat uit meerdere functionele “eilanden”: cpu‑clusters, een modulair Adreno‑gpu‑blok, een Hexagon‑npu, security‑eiland, Sensing Hub en meer. Alle clusters delen een 9 MB last‑level cache met 70% hogere bandbreedte dan voorheen en die dynamisch tussen onderdelen kan worden toegewezen.

Cpu: Oryon Gen3‑cores (uit Nuvia‑overname) komen in twee types per chip: Prime‑ en Performance‑clusters. Prime‑clusters (6 cores per cluster) halen een baseclock van 4,4 GHz en kunnen in het topmodel pieken tot 5,0 GHz op één core — daarmee de eerste Arm‑laptopcpu die 5 GHz bereikt — en hebben 16 MB L2 per cluster. Performance‑clusters zijn compacter (3,6 GHz, 12 MB L2) en bedoeld voor efficiëntere, achtergrond‑ of sustained workloads. Qualcomm koos bewust voor twee coretypes maar geen aparte efficiency‑cores. Verder introduceert elke cpu‑cluster een Matrix Engine voor AI‑matrixberekeningen. Qualcomm claimt tot ~39% winst in singlethread en een ~50% soc‑stijging bij volledig gebruik.

Geheugen en uitbreidingen: ondersteuning voor tot 128 GB on‑package LPDDR5X‑9523, in het Extreme‑model op een 192‑bit bus met ~228 GB/s (versus 152 GB/s op 128‑bit). Belangrijk: OEMs kunnen kiezen voor modulaire LpCamm2‑modules, waardoor upgradebaar geheugen mogelijk wordt, maar het is onduidelijk of fabrikanten dit zullen toepassen. Verder: drie USB4‑poorten, PCIe 5.0‑ondersteuning voor twee NVMe‑ssd’s, Wi‑Fi 7 via FastConnect 7800, Bluetooth 5.4 en optioneel 5G via een Snapdragon X75‑modem in een M.2‑module.

Gpu: Adreno X2‑architectuur opgebouwd uit schaalbare “slices” (elke slice heeft 512 fp32‑alu’s). Het topmodel heeft vier slices (2.048 fp32‑alu’s) op tot 1,85 GHz; gpu is ~33% groter dan bij X1. Nieuw is Adreno High‑Performance Memory (AHPM) — tot 21 MB per soc — bedoeld voor efficiënter gamen en hogere primitive‑rates; de gpu ondersteunt nu de volledige DirectX 12 Ultimate‑set inclusief DXR 1.1 voor raytracing. Qualcomm laat gametests zien met gemiddeld ~2,3× fps‑toename tegenover de vorige generatie, en vergeleken met Intel/AMD‑iGPU’s claimt het flinke voorsprongen. Tegelijk blijft softwarecompatibiliteit op Windows‑Arm (anticheat, emulatie) een aandachtspunt; Qualcomm werkt met leveranciers als Easy Anti‑Cheat en BattlEye en richt op een hoog speelbaarheidspercentage voor populaire titels.

NPU en AI: de zesde generatie Hexagon‑npu levert volgens Qualcomm ~80 TOPS, en bevat verbeteringen in scalar, vector en matrix units: 64‑bit address space voor DMA, fp8/bf16‑ondersteuning en native 2‑bit weights. Door meer masterports en hogere throughput claimt Qualcomm grote efficiency‑ en snelheidstoenames (bijv. 143% scalar throughput‑stijging). In demo’s draaide een lokaal 24 miljard‑parameters model (Sarvam) op ~17 tokens/s. In benchmarks scoort de X2 erg sterk tegen Intel/AMD NPUs, al blijven TOPS slechts één maatstaf.

Andere functies: Sensing Hub voor always‑on sensortaken met micro‑NPU’s (stemherkenning, noise suppression) en een nieuw Snapdragon Guardian‑subsysteem voor tracking, remote wipe en geofencing; het wordt een betaalde dienst via partners. De DPU/VPU ondersteunen tot vier schermen, 8K30‑encode en dual 8K30‑decode, AV1‑encoding en APV‑codec‑ondersteuning voor contentcreatie. Stroomvoorziening is fijnmazig met preregulators en pmics per blok, plus aparte powerrails voor onderdelen zoals de matrix‑unit van de npu.

Wanneer en waar: de presentatie en technische deep‑dives vonden deze maand plaats op Qualcomm’s hoofdkantoor in San Diego; concrete laptops met X2 verschijnen naar verwachting pas in H1 2026. Qualcomm positioneert X2 als een serieuze concurrent in cpu‑, gpu‑ en npu‑prestaties, maar de echte praktijkvergelijkingen met Intel Panther Lake, AMD Zen 6 en Apple’s volgende generaties volgen pas als producten en onafhankelijke reviews beschikbaar zijn.