Ook fiscus kan geen EU-alternatief voor Microsoft vinden en zet migratie door
In dit artikel:
De Belastingdienst gaat volledig overstappen op Microsoft 365 in de cloud en laat de eigen, verouderde kantooromgeving los. Dat meldt demissionair staatssecretaris van Financiën Eugène Heijnen aan de Tweede Kamer. De dienst (waaronder ook Douane en Dienst Toeslagen vallen) gebruikt nu nog een interne kantoorsoftware die steeds moeilijker te onderhouden is, duurder wordt en de informatiehuishouding belemmert. Medewerkers moeten regelmatig omwegen gebruiken, wat volgens schattingen 15–30 minuten per persoon per werkdag scheelt aan productiviteit.
Sinds 2021 zocht de Belastingdienst naar een alternatief en kwam uit bij Microsoft 365. De eerste stappen — aanpassingen aan fysieke werkplekken en gefaseerde softwaremigratie — zijn in gang gezet omdat de huidige omgeving weinig ondersteuning biedt voor hybride samenwerken en daardoor niet meer aansluit op moderne werkbehoeften. Tegelijkertijd groeide maatschappelijke en politieke druk om Amerikaanse cloudaanbieders te mijden en meer voor Europese of lokale oplossingen te kiezen.
Die zoektocht naar Europese alternatieven leverde volgens de Belastingdienst geen praktisch bruikbare vervanging op: op korte termijn ontbreken leveranciers in Europa die hetzelfde niveau van functionaliteit, veiligheid en continuïteit bieden als Microsoft 365. Ook on-premises hosting of een hybride-oplossing bleek onhaalbaar; om Exchange en andere Microsoft-componenten zelf te draaien zou de dienst eerst een compleet nieuwe Microsoft-infrastructuur moeten inrichten, met lange doorlooptijden en extra datacenterruimte en stroomvoorziening die niet beschikbaar zijn. Bovendien zou ook die route productiviteitsverlies veroorzaken gedurende de overgangsperiode.
Heijnen erkent het belang van technologische autonomie en noemt een toekomstige overstap naar een Europese aanbieder wenselijk zodra die partijen volwassen genoeg zijn. Vooralsnog ziet hij de migratie naar Microsoft 365 als de enige realistische optie. Tegelijk is er een exitplan: bij uitval van Microsoft 365 kan de Belastingdienst terugvallen op een gereduceerde on-premisesomgeving met basisfuncties (zoals mail, videobellen en documenten delen) en er bestaan offline back-ups om werkzaamheden voort te zetten.
Dit is de tweede recente Nederlandse organisatie die openlijk zegt geen volwaardig Europees alternatief te zien: vorig jaar kwam ook de SIDN (beheerder van .nl) tot die conclusie en ging zij naar een Amerikaanse cloud (AWS), ondanks Kamerbrede zorgen. De keuze van de Belastingdienst benadrukt daarmee de kloof tussen het politieke streven naar digitale autonomie en de praktische beperkingen op dit moment.