Interview - Gratis refurbished laptops van overheid: stichting over initiatief en werkwijze
In dit artikel:
Sinds kort kunnen mensen in Nederland met weinig geld gratis refurbished overheidslaptops krijgen dankzij een samenwerking tussen de Rijksoverheid en de stichting Allemaal Digitaal. Het project, dat zijn wortels heeft in de coronaperiode toen veel kinderen thuis onderwijs misten door gebrek aan apparatuur, levert afgeschreven laptops, smartphones en andere apparatuur aan mensen die er financieel niet toe komen — altijd via lokale stichtingen en hulporganisaties.
De Rijksoverheid heeft via het ministerie van Binnenlandse Zaken Allemaal Digitaal opdracht gegeven om tot en met 2030 afgeschreven laptops te ontvangen; de kosten voor het opknappen worden door de overheid gedekt. De doelgroep bestaat uit volwassenen vanaf 18 jaar, omdat zij het meest in contact staan met digitale overheidsdiensten; jongeren worden vaak via gemeentelijke projecten of scholen geholpen.
Beveiliging van persoonsgegevens is een aandachtspunt. De overheid voert zelf het wissen van data uit met de wipe-software Blancco en stelt als eis dat de wipe voldoet aan de NIAPC-standaard (NATO Information Assurance Product Catalogue), specifiek de categorie Disk Erasure. Mocht een opslagmedium niet betrouwbaar te wissen blijken, wordt die fysiek vernietigd en moet er achteraf nieuwe opslag worden toegevoegd.
Wat betreft de hardware: de aangeleverde laptops zijn doorgaans drie tot vijf jaar oud en moeten minimaal geschikt zijn om Windows 11 te draaien. De stichting biedt twee jaar garantie en werkt met refurbishbedrijven om kwaliteit te waarborgen. Als opslag verwijderd moet worden en vervangen, ontstaan extra kosten die men liever voorkomt.
De keuze voor Windows 11 roept kritiek op — met name van technische gemeenschappen die liever Linux zien — maar Allemaal Digitaal geeft aan dat Windows voor de beoogde doelgroep praktischer is. De stichting rekent erop dat ontvangers vaak beperkte digitale vaardigheden hebben en dat training, handleidingen en cursussen veelal op Windows zijn gericht. Veel binnenkomende apparaten beschikken over een OEM-licentie; daarnaast zijn er soms school- of fondsoplossingen voor licenties. Tegelijkertijd stimuleert de stichting het gebruik van gratis open source software (zoals LibreOffice) en gratis online tools waar dat passend is, en is men terughoudend met het onkritisch adviseren van commerciële platformen.
Kort samengevat is dit initiatief bedoeld om digitale inclusie te vergroten door afgeschreven overheidsapparaten een tweede leven te geven, met aandacht voor privacy (gestructureerd wissen volgens gecertificeerde standaarden), bruikbaarheid voor minder ervaren gebruikers (keuze voor Windows) en samenwerking met lokale hulporganisaties. De stichting blijft afhankelijk van donaties en zoekt naar meer toestellen om de vraag te kunnen blijven bedienen.