.Geek - Terug in de tijd #50 - Het einde van 'terug in de tijd'

In dit artikel:

De 50ste — en meteen laatste — editie van Tweakers’ rubriek Terug in de tijd ransomt vier terugblikken (november 2000, 2005, 2010 en 2015) en verklaart waarom de serie stopt: onderwerpen begonnen te herhalen, de redacteuren raakten op het eind steeds bijna het moment van schrijven kwijt, en de grabbelton met oude verhalen is leeg. Kleine wijziging in de formule: in plaats van maximaal 20 jaar terug wordt nu maximaal 25 jaar teruggekeken — mogelijk dankzij uitbreiding van het archief — maar de rubriek zelf haalt de vijf jaar niet meer.

November 2000
- Koeling en overklokken domineerden de scene: van grote ventilatoren en heatpipes tot vroeger “schattige” koelers zoals Thermaltake’s Blue Orb, die videokaarten aanzienlijk koelde maar een PCI-slot in beslag nam. Koeling was niet alleen voor stilte, maar vooral ook om hogere kloksnelheden mogelijk te maken.
- Overklokkers haalden opmerkelijke resultaten met budget-cpu’s: Intels Celeron cC0 en AMD’s Duron werden flink versneld, waarmee een gigaherz binnen bereik kwam voor weinig geld; wie meer wilde kon met Pentium 4 en lagere kamertemperatuur nog hogere frequenties bereiken.
- Naast Intel en AMD mengden ook Via en nieuwkomer Transmeta zich in de race: Transmeta’s Crusoe-chips beloofden energiezuinigheid via realtime code‑vertaling, maar kampten eind 2000 met een terugroepactie vanwege prestatieproblemen op enkele notebooks. Uiteindelijk kon Transmeta het niet bolwerken; de technologie en patenten verdwenen later in licentieportefeuilles van partijen als Intellectual Ventures — een vroeg voorbeeld van hoe innovatieve maar commercieel kwetsbare chipbedrijven kunnen sterven.
- Optische media en branders: Plextor reageerde op buffer underruns met de PlexWriter 12/10/32S op SCSI, en burnproof‑technologie (grotere buffers) verminderde mislukte cd’s — een relevante ontwikkeling toen IDE-interfaces nog vaak de bottleneck waren.

November 2005
- De Xbox 360 verscheen in de VS op 22 november 2005 en was belangrijk voor Microsoft als eerste in de zevende consolegeneratie. De lancering kende veel launch‑problemen (consolecrashes, foutcodes), wat de bijnaam “Crashbox 360” opleverde, maar uiteindelijk werd de Xbox 360 een commercieel succes met >84 miljoen verkochte units.
- Juridische en commerciële verhalen: Amazon won een hoger beroep tegen IPXL (1‑clicksysteem) nadat eerdere geschillen met Barnes & Noble hadden aangetoond hoe patentdisputen soms absurd geconstrueerd en later uitgekleed kunnen worden.
- Communicatieplatforms evolveerden: MSN Messenger kreeg in november 2005 een rebranding richting Windows Live Messenger; uiteindelijk werd Live Messenger in 2012 uitgefaseerd ten gunste van Skype en later migraties richting Teams.

November 2010
- HTC stond nog op de kaart als smartphonepionier: maker van de eerste Android-telefoon (Dream), leverde Windows Phone‑hardware en ontwikkelde eigen skins (TouchFLO, Sense). Er waren plannen voor een eigen mobiel OS, maar de markt kantelde richting een Android/iOS‑duopolie; HTC verloor groeimomentum en marktaandeel.
- Decentrale sociale netwerken: diaspora ging in november 2010 van start als privacyvriendelijk, gedecentraliseerd alternatief voor Facebook binnen de ‘Fediverse’. Het project is moeilijk exact in omvang te meten, maar legde vroeg de basis voor latere fediverse‑diensten zoals Mastodon (die wel ActivityPub gebruikt; diaspora hanteert een eigen protocol).
- Popcultureel recht: W. Axl Rose spande in november 2010 een rechtszaak aan tegen Activision over Guitar Hero III, met verzoeken voor miljoenen; de claim strandde in 2013 door gebrek aan bewijs van onderhandelingen.
- Grote mededingingszaak: de EU‑onderzoeken naar Google (start november 2010) illustreren hoe lang zulke zaken kunnen duren — onderzoek begon in 2010, leidde tot een boete van €2,4 miljard in 2017 en dat oordeel werd in 2024 door het EU‑Hof bekrachtigd.

November 2015
- Abonnementsvoorwaarden en “onbegrensdheid” werden relativeringen: T‑Mobile trok in november 2015 de stekker uit oude ‘onbeperkt beltegoed’-constructies (Flex/Relax), waardoor tienduizenden klanten opgebouwde belminuten verloren en automatisch werden overgezet naar andere abonnementen.
- Cloudopslag en grenzen: Microsoft beëindigde het onbeperkte OneDrive‑opslagaanbod voor Office 365‑abonnee­zen, na claims van misbruik door een kleine groep gebruikers; later werden limieten en mogelijkheden (tot 10 TB koopoptie recent) opnieuw vormgegeven.
- Mobiele Linux‑ambities faalden deels: Canonical’s Ubuntu Touch bleek in november 2015 nog niet klaar voor de massa; plannen om Linux op smartphones echt te laten doorbreken werden afgezwakt.
- Hardware die wel bleef hangen: de Raspberry Pi Zero (zeer compact, beperkte aansluitingen) bleek succesvol voor embedded‑toepassingen en hobbyprojecten dankzij lage prijs, minimale footprint en behoud van de 40‑pins GPIO‑header.

Slotopmerking
De terugblik verzamelt technologische mijlpalen, commerciële misstappen en juridische veldslagen van telkens vijf jaar terug en toont hoe snel sommige innovaties mainstream werden — of juist niet. Met deze veertigste-plus-editie (50e uitgave) sluit Tweakers een rubriek af die monumenten van consumentenelektronica, software en internetcultuur in perspectief plaatste. Redactie: Arnoud Wokke, Tijs Hofmans, Imre Himmelbauer, Jasper Bakker; eindredactie Monique van den Boomen.