Achtergrond - Waarom Meta's metaverse vier jaar later nog niet bestaat
In dit artikel:
Op 28 oktober 2021 veranderde Facebook zijn naam in Meta en plaatste de metaverse centraal in zijn toekomstvisie. Reality Labs — de divisie die voortkomt uit Oculus — kreeg de opdracht die virtuele, ‘meeslepende’ wereld te bouwen waarin mensen zouden kunnen werken, leren, spelen en digitale spullen kopen. Zuckerberg stelde destijds ambitieuze doelen: binnen tien jaar een miljard gebruikers, honderden miljarden dollars aan digitale goederen en miljoenen nieuwe banen.
De belangrijkste concrete uitkomst tot nu toe is Horizon Worlds, een sociaal VR-platform dat Meta in fases uitrolde vanaf 2021. De eerste release kreeg veel kritiek vanwege eenvoudige graphics, technische problemen en beperkte capaciteit (aanvankelijk maximaal 25 mensen per ruimte). Intern botste men ook over de kwaliteit: medewerkers gaven aan Horizon niet leuk genoeg te vinden en enkele sleutelfiguren — waaronder CTO John Carmack — vertrokken uit onvrede over de koers.
Sindsdien heeft Meta wel geïnvesteerd en doorontwikkeld: Horizon Worlds verscheen in veel Europese landen, kreeg een nieuwe engine voor betere graphics en hogere capaciteit (meer dan honderd gebruikers per ruimte), een editor met generatieve AI, een AI-assistent en versies voor pc en mobiel. Ook werd met 50 miljoen dollar geprobeerd contentmakers aan te trekken. Toch blijven de gebruikerscijfers laag vergeleken met de oorspronkelijke verwachtingen: het platform had een piek van circa 300.000 actieve bezoekers in februari 2022, daarna zakte dat; actuele aantallen zijn onduidelijk.
Financieel is Reality Labs een zware kostenpost. De divisie heeft naar schatting tientallen miljarden dollars verlies geleden (Statista: circa 70 miljard), terwijl de omzet beperkt blijft via VR-hardware en games. Verwachte massawerkgelegenheid is niet gerealiseerd en in april 2024 werden meer dan honderd werknemers ontslagen. Intern erkent Meta dat er resultaat nodig is: volgens CFO Andrew Bosworth was 2024 het beste jaar voor Reality Labs tot nu toe, maar zonder voelbare impact; 2025 moest beslissend blijken voor verkoop, retentie en vooral de mobiele doorbraak van Horizon Worlds.
Belangrijke belemmeringen blijven bestaan. De brede, door Meta beoogde metaverse veronderstelt interoperabiliteit — het probleemloos overdragen van digitale spullen tussen platforms zoals Roblox, VRChat en Horizon Worlds — maar daar is nog weinig van terug te zien. Bovendien is de metaverse-hype afgezwakt; Vishal Shah, hoofd van de metaverse-afdeling, zegt dat de opwinding voorbij is, maar benadrukt dat Meta op lange termijn blijft investeren en dat het project een tienjarenplan is.
Kort gezegd: vier jaar na de naamswijziging heeft Meta vooral geïnvesteerd en geëxperimenteerd, maar het grote, interoperabele metaverse-ecosysteem waar Zuckerberg van droomde is nog niet gerealiseerd. Meta lijkt minder ruimte te hebben voor onbegrensde verliezen en te wachten op meetbaar succes, vooral op mobiel, voordat de ambitie van de metaverse zich daadwerkelijk vertaalt in massale adoptie en economische waarde. Alleen de tijd zal uitwijzen of de inzet van de afgelopen jaren wordt beloond.