Achtergrond - Vier jaar en zeventig miljard verlies: zo worstelt Meta met zijn metaversedroom
In dit artikel:
Op 28 oktober 2021 veranderde Facebook zijn naam in Meta om wereldkundig te maken dat de onderneming vol inzet op een toekomstbeeld: een meeslepende, virtuele “metaverse” waar mensen kunnen werken, spelen, winkelen en sociale contacten onderhouden. De verantwoordelijkheid voor die transformatie kwam bij Reality Labs te liggen, de divisie die voortvloeide uit de overgenomen Oculus‑vr‑tak.
In de jaren daarna bleek het omslagpunt naar die visie echter moeizamer dan aangekondigd. Meta bracht als belangrijkste product Horizon Worlds uit: een sociaal vr‑platform dat gebruikers in virtuele ruimten moet samenbrengen. De eerste release (voor consumenten in de VS en Canada) kreeg veel kritiek vanwege simpele graphics, technische problemen en beperkte capaciteit per ruimte. Ook intern leidde het tot onvrede; medewerkers bleken niet enthousiast en prominente engineers, zoals John Carmack, vertrokken vanwege meningsverschillen over de koers.
Gebruikersaantallen van Horizon Worlds piekten in februari 2022 rond 300.000 en daalden daarna; actuele cijfers zijn onduidelijk. Meta verbeterde het platform stapsgewijs: uitrol naar veel Europese landen (waaronder Nederland en België), overstap naar een nieuwe engine die betere graphics en grotere ruimtes mogelijk maakt, een editor met generatieve ai om werelden te bouwen, een ai‑assistent en beschikbaarheid op pc en mobiele telefoons. Meta investeerde ook met een fonds van 50 miljoen dollar om creators te stimuleren content te maken.
Toch ontbreekt haast alles wat Meta zelf zag als essentieel voor een metaverse: brede interoperabiliteit tussen virtuele werelden (zodat bijvoorbeeld digitale goederen van Roblox naar Horizon Worlds zouden gaan) is er niet. Concurrenten als VRChat en Roblox bieden vergelijkbare door gebruikers gemaakte virtuele omgevingen en verdienmodellen, maar dat samenhangende, overkoepelende ecosysteem is niet gerealiseerd. Financieel blijft Reality Labs een grote kostenpost: volgens schattingen heeft de divisie ruim 70 miljard dollar verlies geleden, en kwartaal na kwartaal rapporteert het bedrijf miljardenverliezen. Begin 2024 werden meer dan honderd medewerkers van Reality Labs ontslagen.
Intern is de toon realistischer geworden. Meta‑managers noemen 2025 een cruciaal jaar: verkoop, engagement en met name de mobiele gebruikersbasis van Horizon Worlds moeten aantrekken om de langetermijnplannen te redden. Reality Labs zegt zelf dat 2024 het meest succesvolle jaar tot nu was, maar dat het nog te weinig impact heeft gehad. Het aantal mobiele gebruikers is volgens leidinggevenden nog klein; de algemene publieke hype rond “de metaverse” is inmiddels afgenomen.
Meta houdt vol dat het bouwen van een metaverse een decennialange opgave is en noemt een horizon van tien jaar. We zitten ongeveer halverwege dat tijdpad, maar afgezien van een Roblox‑achtig virtueel platform en verschillende technische iteraties is er voorlopig weinig tastbaars opgeleverd dat de oorspronkelijke ambities bevestigt. Of de metaverse uiteindelijk zal slagen, blijft daardoor onzeker — Meta rekent op tijd en verdere productverbetering om dat te bewijzen.