Achtergrond - Minder zoom, scherpere foto's: waarom 10x-zoom uit smartphones verdwijnt
In dit artikel:
Begin februari 2020 stond een Samsung-medewerker in München met een nog niet aangekondigde telefoon en liet zien hoe ver periscopische zoom kon gaan: van 5x tot 100x. De beelden waren niet altijd scherp, maar het moment markeert hoe snel deze techniek — eerst gedemonstreerd door OPPO op MWC en daarna toegepast door OPPO, Huawei en Samsung — zich wereldwijd verspreidde.
In de jaren daarna leek er een race los te barsten om steeds hogere optische zoomcijfers: van 5x/6,5x naar 10x (ongeveer 240mm in 35mm-equivalent). Sindsdien is die trend echter gekeerd. Nieuwere modellen lijken juist terug te schakelen: geruchten wijzen op minder optische vergroting bij onder andere de iPhone 17 Pro Max en OPPO’s Find X9 Pro. Fabrikanten kiezen vaker voor telelenzen rond 3x–5x.
De omslag komt door natuurkundige beperkingen en praktische keuzes. Periscopische systemen gebruiken spiegels om het brandpunt te verlengen zonder het toestel dikker te maken, maar dat dwingt tot kleinere, schuine sensoren en beperkte lensdiameters. Hoe langer het brandpunt, hoe hoger het f-getal moet zijn om dezelfde lichtopbrengst te krijgen; bij 240mm loopt dat al op tot f/4,9, waardoor er te weinig licht binnenkomt in veel situaties. Grotere sensoren en ruimere diafragma’s zouden helpen, maar maken telefoons dikker en duurder.
Fabrikanten verleggen daarom de focus van spectaculaire zoomcijfers naar bruikbaarheid: een 3x–4x telelens is nuttiger voor portretten en werkt veel beter bij weinig licht. Tegelijk spelen hogere resoluties (48MP en meer) een rol: croppen van een hoge-resolutiefoto levert vaak vergelijkbare resultaten als een gespecialiseerde supertelelens. Tests met de Galaxy S24 Ultra lieten zien dat een 5x-camera met croppen onder veel omstandigheden beter presteert dan een echte 10x-lens.
Er zijn ook alternatieve technische oplossingen: Sony bouwde een verschuifbare lens in sommige Xperia-modellen (optische zoom van ~3,5x naar 7,1x) en Huawei experimenteerde met een sensor die tussen twee telelenzen kan wisselen (ongeveer 3,7x en 9,4x), al gaat dat vaak gepaard met resolutie- en crop-compromissen.
Kortom: de periode waarin telelenzen vooral marketinggetallen waren, lijkt voorbij. Fabrikanten kiezen vaker voor middelmatige optische vergroting gecombineerd met grotere sensoren, wijdere diafragma’s en slimme software — een aanpak die in de praktijk betere foto’s oplevert, maar de indrukwekkende zoomspecificaties minder zichtbaar maakt. Telelenzen blijven voorlopig een kenmerk van de duurdere, topmodellen.