Achtergrond - Machtsslag om WordPress escaleert: gebruikers klem tussen twee hosters
In dit artikel:
Op 17 september 2024 sloeg er bij WordCamp US een conflict los tussen Automattic (het commerciële bedrijf achter WordPress.com) en WP Engine (een grote WordPress-host). Wat begon als een publieke aanklacht van Automattic-ceo Matt Mullenweg tegen bedrijven die volgens hem “parasiteren” op opensource, escaleerde in juridische stappen, een tijdelijke verbanning van WP Engine van WordPress.org en een breder debat over macht, governance en commercie rond het opensource-cms WordPress.
Waar het om gaat
- Wie: Automattic (onder leiding van medeoprichter Matt Mullenweg) versus WP Engine; beide verdienmodellen draaien om het hosten van WordPress-sites. WP Engine kreeg in 2018 een grote investering van Silver Lake, iets wat Mullenweg in zijn kritiek betrok.
- Wat: een conflict over handelsmerken, marketingpraktijken, en de vraag of commerciële spelers genoeg teruggeven aan de opensourcegemeenschap. Automattic eiste onder meer een forse licentievergoeding (een voorgesteld model van 8% omzet was eerder ter sprake) en beschuldigt WP Engine van misleiding en seo-manipulatie; WP Engine reageerde met een rechtszaak waarin machtsmisbruik en afpressing door Automattic worden genoemd.
- Wanneer: de ruzie begon op 17 september 2024 tijdens WordCamp US; Automattic zette eind september 2024 WP Engine van WordPress.org; een rechter herstelde die verbanning voorlopig in december 2024; het hoofdproces staat gepland voor begin 2027.
- Waar: internationaal, maar de escalerende acties concentreerden zich rond WordPress.org (de distributie- en communitysite van het opensourceproject) en de commerciële platformen van de twee bedrijven.
- Waarom: het conflict draait om geld en controle: wie mag verdienen aan WordPress, hoe ver mogen commerciële belangen reiken binnen een opensource-ecosysteem, en wie bepaalt de regels als de oprichter ook zakelijke belangen heeft.
Belangrijkste gebeurtenissen en gevolgen
- Mullenweg stelde publiekelijk dat sommige bedrijven profiteren van opensource zonder voldoende bij te dragen en richtte zijn pijlen op WP Engine. Die aanval kreeg inhoud doordat Automattic kort daarna WP Engine van WordPress.org liet verwijderen, wat klanten van WP Engine trof doordat plugin- en thema-updates en toegang tot resources tijdelijk wegvielen.
- WP Engine klaagde Automattic aan wegens machtsmisbruik; Automattic voerde tegenvorderingen in en eist schadevergoeding voor vermeende klantenmisleiding door WP Engine.
- De WordPress Foundation wijzigde stilletjes haar handelsmerkenbeleid rond het gebruik van de afkorting “WP”, waarmee eerder vrije praktijk nu expliciet als mogelijk verwarrend wordt aangemerkt. Die beleidswijziging voedde beschuldigingen dat Automattic regels aanpast in het eigen voordeel.
- Binnen de WordPress-gemeenschap ontstond onrust: ontwikkelaars en gebruikers uitten zorgen — soms anoniem uit vrees voor repercussies — over de concentratie van macht bij Mullenweg. Er zijn voorbeelden van gedeactiveerde accounts en aandacht voor de smalle scheidslijn tussen Mullenwegs persoonlijke, zakelijke en communityrollen.
Breed perspectief en mogelijke nasleep
WordPress is een dominant cms (Automattic noemt meer dan 43% van het web), dus de uitkomst raakt veel gebruikers en bedrijven. Als reactie op de onrust ontwikkelde de Linux Foundation een alternatieve packagemanager (FAIR) voor WordPress-plugins, waarmee gebruikers de diensten van de twistende partijen kunnen omzeilen. Ongeacht wie juridisch gelijk krijgt, heeft deze machtsstrijd het ecosysteem al veranderd: discussies over governance, transparantie en de rol van commerciële spelers in opensource zijn in een stroomversnelling geraakt en kunnen blijvende gevolgen hebben voor hoe WordPress zich organiseert en beheerd wordt.