Achtergrond - Apple moet stralingsniveau iPhone 12 verminderen, maar ga je dat merken?

In dit artikel:

Tijdens de lancering van de iPhone 12 – rond de herfst van 2020 – lag Nederland diezelfde avond onder een gedeeltelijke lockdown; de telefoon bleef daarna jaren in de winkels, totdat in 2023 het Franse telecomagentschap ANFR ontdekte dat de iPhone 12 de toegestane stralingsnorm (SAR) overschreed. Apple moest de toestellen in Frankrijk uit de verkoop halen en bracht een software-update uit die het zendvermogen verlaagt. Apple beperkte die update aanvankelijk tot Frankrijk; ANFR eiste dat de wijziging in de hele EU zou gelden. Recent heeft de Europese Commissie ANFR in het gelijk gesteld: Apple moet de update EU-breed doorvoeren.

Wat de update doet
De aanpassing laat een iPhone 12 permanent alsof hij tegen het lichaam gehouden wordt, waardoor het toestel zijn zendvermogen reduceert. iPhones hebben al jaren een dergelijke functie (Body Detect) die via sensoren, vooral bewegingssensoren, detecteert of het toestel wordt vastgehouden of op een oppervlak ligt. Door de update reageert de iPhone 12 continu alsof hij in de hand of in de zak zit, wat het maximale zendvermogen beperkt. Volgens Apple beïnvloedt dat vooral 4G-verbindingen in gebieden met zwakke dekking; 5G en wifi blijven onaangetast. De fabrikant stelt dat de meeste gebruikers geen merkbaar verschil zullen ondervinden.

Waarom nu en waarom alleen de iPhone 12?
ANFR meet SAR-waarden systematisch; de limiet is 4 W/kg bij gebruik tegen ledematen (2 W/kg voor het hoofd). Bij een herhaalde test in september 2023 kwam de iPhone 12 boven de grens uit — met een gemeten waarde rond 5,6 W/kg — waarna verkoopstop en aanvullende testen volgden. Het opvallende is dat andere iPhone-modellen (12 mini, 12 Pro, 12 Pro Max) wél binnen de norm bleken; ANFR heeft meer dan 30 iPhone-modellen getest zonder overschrijding. Ook wereldwijd komen overschrijdingen soms voor: van 1.159 tests troffen er 70 toestellen bij verschillende fabrikanten de limiet niet, en eerdere voorbeelden bij andere merken leidden ook tot software-updates.

Het geschil over testmethode
Apple voerde aan dat ANFR’s testwijze de Body Detect-functie niet activeert, waardoor het toestel ten onrechte zou zijn gemeten alsof het niet op het lichaam zat. ANFR en een geaccrediteerd laboratorium (CETECOM) zeggen dat zij wél methodes hebben gebruikt om Body Detect actief te houden — onder andere door mechanisch periodiek op de volumeknop te drukken — en dat de overschrijding ook daarmee bleef bestaan. De Europese Commissie vond Apples bezwaren onvoldoende onderbouwd en legde de updateplicht EU-breed op.

Gezondheidsrisico en impact voor gebruikers
Zowel Apple als de Nederlandse Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) benadrukken dat er geen acuut of ernstig gezondheidsrisico is bij gebruik van een iPhone 12 vóór de update. Het probleem lijkt eerder een relatief kleine overschrijding van de grenswaarde dan een directe gezondheidsgevaarlijke situatie. Voor gebruikers betekent de EU-beslissing dat iPhone 12-toestellen in Nederland en België de aanpassing krijgen en dat sommige 4G-verbindingen bij zwakke dekking iets minder presteren. In de meeste situaties — zeker wanneer mensen binnen via wifi verbonden zijn — zal men waarschijnlijk niets merken.

Kader
De zaak is vooral opvallend vanwege het langdurige juridisch-technische geschil tussen een grote fabrikant en regelgevende instanties, en omdat het probleem pas jaren na release opdook. Het benadrukt het belang van SAR-limieten en onafhankelijke tests, maar ook dat bij overschrijdingen vaak technische of softwarematige oorzaken aan de basis liggen en zelden direct een acuut gezondheidsrisico opleveren.